اختلال شخصيت اسكيزوتايپال در ميان دوستان و اطرافيان به عنوان فردي عجيب و خاص شناخته مي‌شود. اگر با او در مورد موضوعي خاص صحبت كنيد، به عقايد خرافاتي او بيشتر پي خواهيد برد. شخصيت اسكيزوتايپال علل پديده‌ها را به عوامل ماوراءالطبيعه ارتباط مي‌دهد. او در مشاغلي كه نياز به تفكر منطقي دارند با مشكل مواجه مي‌شود. به دليل رفتار و لباس‌هاي خاص‌اش دوستان محدودي دارد. در موارد شديد احتمال قطع ارتباط با واقعيت وجود دارد. از اين رو با شناخت علائم و علت اين اختلال امكان اقدام مناسب فراهم مي‌شود. در ادامه به طور خلاصه علائم، علل و راهكارهاي مواجهه با شخصيت اسكيزوتايپال را شرح داده‌ايم.

منبع: اختلال شخصيت اسكيزوتايپال | علائم ، سبب شناسي و شيوع شخصيت اسكيزوتايپال

اختلال شخصيت چيست؟

به اختلالاتي كه در خلق و خو، مزاج يا سرشت يك فرد تاثيرگذار است و اصولا ريشه در كودكي دارند؛ اختلال شخصيت مي‌گويند.

هر كودكي از بدو تولد ويژگي‌هاي به خصوص خودش را دارد. براي مثال برخي كودكان از بدو تولد بهانه‌گير هستند و برخي ديگر خوش رو. والدين با توجه به اين ويژگي‌ها كودكان را هدايت، درك و تربيت مي‌كنند.

اختلال شخصيت اسكيزوتايپال

شخصيت اسكيزوتايپال (Schizotypal personality disorder) شناخت‌اش از محيط اطراف به جاي آنكه مبتني بر واقعيت باشد، تحت تاثير خرافات، جادو و ماوراءالطبيعه است. افراد دچار شخصيت اسكيزوتايپال عقايد وباورهاي عجيب و غريب و غير عادي دارند. گاه حتي معناي شخصي به اتفاقات مي‌دهند. براي مثال مردن گربه اي در خيابان را به نفرين خودشان نسبت مي‌دهند. يا خودش را دليل مرگ كسي مي‌داند زيرا به عكس او نگاه كرده است. يا در شهري سيل‌آمده چون قصد سفر به آن شهر را داشته است.

مصرف مواد مخدر و الكل در اين افراد زياد است. افكار خودكشي نيز در آن‌ها زياد ديده مي‌شود. درصد شيوع در آقايان بيشتر از خانم‌ها است.

چنين اعتقاداتي اين افراد را بيشتر از سايرين جذب طالع بيني يا فرقه هاي مذهبي عجيب مي‌كند.

علائم اختلال شخصيت اسكيزوتايپال

نشانه ها و علائم اختلال شخصيت اسكيزوتايپال حداقل 1 تا 6 ماه به صورت مداوم حضور دارند.

• اضطراب شديد
• باورها و عقايد غير عادي (تعصبات افراطي مذهبي، خرافات و…)
• صحبت نامفهوم
• پارانويا (توهم بسيار شديد، شكاك)
• رشد عاطفي چنداني نكردند
• استرس زياد در جمع
• پاسخ هاي سرد، كوتاه و نامفهوم
• عدم برقراري ارتباط با ديگران
• پوشش و ظاهر غير عادي
• اعتقاد به قدرت ماورائي
• تمايل به انزوا و بي اعتمادي به ديگران
• لباس هاي غير متعارف و عجيب مي پوشند
• ظاهري نامتعارف

تشخيص اختلال شخصيت اسكيزوتايپال

تشخيص اختلال شخصيت اسكيزوتايپال تنها توسط متخصصان روانشناسي يا روانپزشكي انجام مي‌شود. بنابراين از برچسب‌زدن به خود يا اطرفيان بپرهيزيد. در صورت مشاهده نشانه هاي بالا به متخصص مراجعه نماييد. براي تشخيص اين اختلال شخصيت، فرد بايد حداقل 5 نشانه زير را دارا باشد.

_ از اوايل بزرگسالي شروع شود

_ ايده هاي خرافاتي و ماورايي

_ سوءظن يا افكار پارانوئيد

_ افراد داراي شخصيت اسكيزوتايپال، منزوي هستند و با افراد ديگر ارتباط چنداني ندارند.

_ اين افراد رشد عاطفي چنداني نكردند.

_ اضطراب اجتماعي شديدي دارند.

_ افراد داراي شخصيت اسكيزوتايپال منزوي هستند و با افراد ديگر ارتباط چنداني ندارند.

_ عموما با افراد درد و دل نمي كنند و دوست صميمي ندارند.

_ وارد دورهمي‌ها و جمعيت هاي زياد نمي شوند، چرا كه از بازخوردهاي ديگران مي‌رنجند.

_ ظاهر عجيب و غريب

شيوع شخصيت Schizotypal

اغلب كساني كه دچار اختلال شخصيت اسكيزوتايپال هستند، خود را بيمار نمي‌دانند. آن‌ها باور به خاص بودن دارند. و هر كسي آن‌ها درك نمي‌كند. بنابراين هرگز براي شخصيت عجيبشان به درمانگر مراجعه نمي‌كنند. در نتيجه آمار مشخصي از تعداد افراد مبتلا به شخصيت اسكيزوتايپال وجود ندارد. اما تقريبا نزديك 3 درصد از جمعيت دچار اين اختلال هستند. بروز ويژگي هاي شخصيت اسكيزوتايپال در بستگان خوني افراد مبتلا به اسكيزوفرني بيشتر اتفاق مي‌افتد.

علت اختلال شخصيت اسكيزوتايپال

علل اختلال شخصيت اسكيزوتايپال ريشه در كودكي فرد دارد. آن‌ها اغلب جدايي عاطفي در محيط خانه را تجربه كرده‌اند. محبت والدين نچشيده‌اند. و نيازهاي عاطفي اين شخصيت به درستي و مستقيم برآورده نشده است. احتمال تجربه آزار جنسي در كودكي بسيار بالا است. معمولا در خانه و خانواده اي رشد كرده‌اند كه استرس و اضطراب زيادي وجود داشته. وجود ضربه هاي روحي در اثر يك اتفاق ناگوار در كودكي او را مي‌توانيد رديابي كنيد. ممكن است مرگ مادر يا پدر، تصادف، جنگ زدگي و…. جزو تجارب زندگي شان باشد.

سير بيماري چگونه است؟

وضعيت افراد دچار اختلال شخصيت اسكيزوتايپال طي زمان بدتر مي‌شود. به خصوص اگر محيط و ساير افراد بر باورهاي آن‌ها مهر تاييد بزنند، بعد مدتي توهمات و هذيان هاي شديدتري را در گفتار و رفتارشان خواهيد ديد. اما با دريافت رواندرماني مي‌توان از سير بيماري را كاهش داد. با ادامه درمان و مراجعه به روانشناس بسياري از نشانه ها كاهش و حتي از بين مي‌روند. اما بدون مداخله فرد هر روز بيشتر در افكار عجيب غرق مي‌شود. در اين شرايط احتمال آسيب به خودشان نيز بالا مي‌رود.

اما در مواردي نيز سير بيماري پيشرونده نيست، و اين شخصيت مي‌تواند شغل مناسبي به دست بياورد، ازدواج كند و مانند سايرين در جامعه حضور داشته باشد.

براي آشنايي با شرايط ازدواج با شخصيت اسكيزوتايپال كليك كنيد.

كمك به شخصيت اسكيزوتايپال

روان درماني و دارودرماني بهترين راه درمان است. روان درماني: علاوه بر دارو درماني فرد بايد مهارت و آموزش در موقعيت هاي اجتماعي را بياموزد تا بتواند بهتر با موقعيت هاي گوناگون اجتماعي كنار بيايد. درمان در محيط خانواده هم تاثير زيادي دارد. در خانواده درماني، مهارت‌هاي مهم را به اعضاي خانواده آموزش مي‌دهند و فرد در محيط خانه و خانواده بهتر درك مي‌شود.

روش ديگر گفتاردرماني است. فرد در گفتاردرماني با آموزش ياد مي‌گيرد كه احساسات و افكار خود را به راحتي بيان كند. در روان درماني‌ها به مراجعه كننده بينش مي‌دهند تا رفتار خود را زير نظر بگيرد و با آموزش كنترل كند.

متاسفانه داروي مشخصي براي درمان اين اختلال وجود ندارد. اما چون اين اختلال از اضطراب و افسرگي نيز رنج مي‌برد، از اين داروها در درمان استفاده مي‌كنند. در برخي موارد داروهاي ضدروان پريشي دسته SSRIها جهت كاهش توهمات و هذيان‌ها تجويز مي‌شود.

براي دريافت مشاوره در زمينه اختلال شخصيت اسكيزوتايپال مي‌توانيد در ساعت از روز براي مشاوره تلفني از طريق شماره 02191002360 با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي آواژه تماس حاصل نماييد.

منبع: اختلال شخصيت اسكيزوتايپال | علائم ، سبب شناسي و شيوع شخصيت اسكيزوتايپال